Po popisu iz 2011. godine Batajnica je brojala oko 48000 stanovnika od tog broja ogroman udeo činila su školska deca. Poslednjih skoro pedeset godina u Batajnici postoje i školuju generacije tri škole: Osnovna škola „Branko Radičević", Osnovna škola „Boško Palkovljević - Pinki" i Osnovna škola „Svetislav Golubović - Mitraljeta". Generacije i generacije dece prva saznanja stekla su u ovim hramovima znanja, veliki broj uspešnih naučnika, doktora, ekonomista, pravnika, profesora i drugih proizišao je iz ovih školskih klupa.
Iako danas deluju kao zasebne celine, zajedničko za sve tri škole je to da su proizišle iz istog jezgra i da baštine zajedničku tradiciju najstarije batajničke škole osnovane početkom XVІІІ veka čiji se pravim pravnim naslednikom smatra Osnovna škola „Branko Radičević". Takođe, u amanet Osnovne škole „Boško Palkovljević Pinki" ostala je „stara zgrada" batajničke škole sagrađena kao moderan školski objekat 1875. godine za narasle potrebe austrougarskog školskog sistema unutar ali i van okvira Vojne granice.
Počeci školstva u Batajnici
Na prostoru istočnog Srema počev od sredine XVIII veka sve se više otvaraju sprske škole, mada se zna da ih je na nekim mestima bilo i ranije (Zemun, Beška, Sremski Karlovci, Dobanovci). Za školu u Batajnici pouzdano se zna na osnovu dostupnih izvora da je postojala 1758/1759 godine, te slobodno možemo reći da je zasigurno sagrađena neku godinu ranije. Tokom čitavog perioda druge polovine XVIII veka i početka XІX veka, škola u Batajnici se redovno pominjala u retkim crkveno-školskim i drugim dokumentima (1758/1759, 1770/1771, 1780, 1785, 1792, 1797, 1802/1803. i 1806-1808. godine).
Prvi podaci o postojanju škole u Batajnici datiraju iz 1708. godine, pošto se u jednom izvoru navodi da je ona imala i svoju školu. Međutim, najverovatnije da je škola, ali i čitavo naselje ubrzo iščezlo pošto se u izvorima iz perioda od 1713. do 1718. godine Batajnica više i ne pominje. Sa sigurnošću naselje se ponovo razvilo u periodu između 1718 i 1728. odnosno najverovatnije 1725-1726. godine. Od 1726. godine u Batajnici postoji crkva i upravo je ona najzaslužnija za početak razvoja školstva u Batajnici.
Crkva je od svojih početaka imala prihode i rashode i iz tih prihoda su se kasnije vodili školski izdaci. U početku su oni bili mali ali su se vremenom uvećavali i iz bira (porez koji su građani plaćali) i milostinje izdržavala se i seoska škola. U selu se 1733. godine vodi tzv. srednja školska kutija za prikupljanje školskih priloga i milostinje, a kutiju su dobili od episkopa. Od 1749. godine svaka srpska crkva imala je godišnju obavezu da uplaćuje izvesnu sumu (najčešće dukat do dva) koji je uplaćivan u Klerikalni školski fond u Sremskim Karlovcima koji je formiran te godine. Kasnije se za škole izdvajalo i iz tzv. trećeg školskog tasa" za seosku školu. Tačno se ne zna kada je ta škola otvorena. Podaci o postojanju škole datiraju iz 1758/1759. godine kada se pojavljuje podatak da učilište postoji kao ustanova sa učenicima, međutim nema pomena o postojanju učitelja (magistera), te se smatra da je najverovatnije učio decu neko od sveštenika. Škola nije radila stalno pošto se ne pojavljuje u podacima iz 1762/1763. ali se 1765. godine pojavljuje na osnovu pregleda Karlovačke mitropolije u 1770/71. godini.
Iako ne postoji poseban opis o batajničkoj školi, kaže se da:
Školska zgrada je sagrađena pre 5 godina, pa joj je već potrebna popravka, ali se predavanja u njoj ipak održavaju. Škola radi i pre i posle podne, dok raspust traje mesec dana. Ima 20 đaka koji uče srpsko čitanje i pisanje, dok se ne nađe valjan učitelj, decu uči jedan od seoskih sveštenika, koji nema drugih obaveza osim nastavničkih. Školu izdržava crkva, o čemu brinu sveštenici, koji postavljaju učitelje. Međutim, nastavnička plata nije posebno obezbeđena, jer nastavu plaća svaki đak za sebe u iznosu od 1. forinte godišnje.
Škola prema tome u kontinuitetu radi od 1765. godine preko cele godine, pre i posle podne, a letnji raspust traje mesec dana. U početku su učenici na dobrovoljnoj bazi učili samo čitanje i pisanje, možda i katehizis (kratko izlaganje hrišćanske nauke u obliku pitanja i odgovora). Iako broj od svega 20. učenika izgleda nedovoljno, treba uzeti u obzir vreme i sredinu gde je škola otvorena, znajući da je glavna grana privrede poljoprivreda i da su stanovnici „slobodni seljaci vojnici". Njima je bilo više u interesu da im deca čuvaju stoku i rade u polju nego da pohađaju nastavu, koja se pritom plaća.
Za razvoj školstva u Batajnici važan je podatak da je u Starim Banovcima od 1773/1774. godine postojala četno-trivijalna škola u kojoj su deca učila nemački jezik i račun.
Stanje se donekle popravilo 1774. godine kada je sprovedena crkveno-školska reforma, međutim ona nije zaživela odmah već nešto kasnije, tako da nije zaživela ni opšta školska obaveza, a graničarske vlasti nisu ni htele da čuju za finansiranje škole, te je to ostalo i dalje u nadležnosti crkve.
Međutim, uvedena je školska kontrola koja se nalazila u dužnosti sremsko-slavonske general-komande. Po podacima iz 1780. godine učitelj je bio izvesni Petar Veselinović „mlad i isuviše nesposoban za svoj poziv". Đaci su kod Petra učili čitanje, pisanje, psaltir i katehizis. U to vreme školski nadzornik bio je potporučnik Pantelić. Ne zna se tačno do kada je Veselinović bio učitelj. Sigurno negde između 1785. i 1790. pošto se prve godine i dalje pominje kao učitelj, a druge kao seoski sveštenik.
Prvi učitelj sa ugovorom zasigurno je bio Simeon Tomašević koji se na tom mestu nalazi od 1791/1792. godine. Tomašević je ujedno predavao i katehizis dobijajući platu za svoj posao. Godine 1791/1792. bilo je upisano 25 đaka dečaka ali ju je pohađalo 18 učenika. Školska zgrada je bila u dobrom stanju, dok je školski nadzornik bio poručnik Stamatović 1792/1794. Godine 1797. ponovo kao učitelj pominje se Tomašević.
Početkom XIX veka (tačnije 1802. godine) škola je brojala 30. đaka, a učitelj je najverovatnije bio sveštenik Trifun Bešlić koji se na toj dužnosti nalazio i 1804/1805. godine. Godinu dana kasnije, tačnije 1805/1806. dolazi do velikog sukoba oko učitelja, tada se selo podelilo u dva tabora, a sukob su podgrejali oficiri surčinske čete u čijem sastavu se nalazila Batajnica. Proleća 1806. godine izvesni major Radovanović samovoljno je iz službe otpustio Trifuna Bešlića, a na njegovo mesto doveo 17. godišnjeg Vukašina Markovića sa kojim je 6. aprila 1806. godine sklopio ugovor. Tom ugovoru stvorila se opozicija u Batajnici koja se protivila tome da Marković bude imenovan za učitelja, a opozicija je bila prevashodno u vidu zemunskog prote Pejića. Radovanović je branio svoj izbor smatrajući da je „po novom sistemu u pogledu škole i pohađanja nastave i u pogledu postavljenja učitelja ako ih nema, ovlašćuju se komande četa da ih postavljaju". Međutim Marković nije dugo bio učitelj pošto ga je Radovanovićev „naslednik" kapetan Matijašević otpustio 1808. godine, uz obrazloženje da je nedopustivo da se učitelj igra sa decom". Ponovo je vraćen bivši učitelj Trifun Bešlić s kojim je sklopljen i ugovor. Međutim on se nije dugo zadržao svega deset dana i na mesto učitelja došao je izvesni Georgije Bešlić, samo bez ugovora. Mada su se Markovićeve pristalice bunile zašto on nije i dalje učitelj „pošto je siroče", a otac mu je bio i svešetenik koji je uvek bio dobar. Ne zna se tačno kako se završio spor oko Markovića. Ono što je poznato škola je izvesno bila jedna od lošijih u svom kraju. Po svedočanstvu koje je ostavio Uroš Nestorović iz 1810.godine: „U Batajnici je školska zgrada podesna za školu, a podigla ju je opština. Nastava je ovde veoma loša i jednostrana, jer je učitelj šakon i nije izučavao normalni metod. I ovde veronauku učenicima predaje učitelj i to veoma loše…
Do sredine XІX veka stanje po pitanju školstva u Batajnici se popravilo u odnosu na početak veka. U školskoj 1849/1850. godini u školskoj zgradi koja se nalazila u „dobrom stanju nastavu je pohađalo ukupno 64. učenika, koji su slušali predmete: upoznavanje pismena, sricanje i čitanje bukvara, časlov, psaltir, istoriju, katihizme i četiri osnovne računske radnje. Učitelj im je bio Pavel Nešković rođen 1806.u Golubincima, školovan u Somboru u Preparandiji sa poznavanjem nemačkog jezika. Meštani su bili zadovoljni sa njim. Imao je godišnju platu od 250 forinti i “6 hvati ogrevnog drveta". Veronauku je predavao jerej Aron Đukić, parohijski administrator „s dobrim uspehom". Te školske godine školski nadzornik bio je Aron Ivanović. Od XIX veka primećuje se veći nadzor nad školama kao što smo i napomenuli.
Nova školska zgrada
Godine 1881. dolazi do ukidanja Vojne granice i Batajnica kao naselje dolazi pod civilne zakone Austrougarske tačnije kao deo Srema pod civilne zakone. Samim tim i kontrola nad školstvom postaje veća. Sredinom 70-tih godina 19. veka, angažovanjem seoskog kneza Vulka i stanovništva, dolazi do izgradnje nove školske zgrade, koja postoji i danas. Zgrada je završena 1875. godine i u nekoliko navrata tokom svoje istorije ona je obnavljana nekoliko narednih godina. Inicijativa za obnovu školske zgrade postojala je skoro 30. godina. Poslednja rekonstrukcija školske zgrade započela je 2009. godine.
Počev od školske 1887/1888. podaci o školi u Batajnici su mnogo potpuniji odnosno sačuvani su podaci o broju učenika i nastavnika. Školske 1887/1888, škola u Batajnici je imala ukupno 230 đaka u 4 razreda, i tri učitelja, odnosno dve učiteljice Mariju Šijakovu koja je vodila prvi razred i Mariju Tomašević drugi razred. Treći i čevrti razred je vodio Svetozar Jovanović, koji je u isto vreme imao funkciju ravnajućeg učitelja (pošto je Batajnica bila sastavni deo Hrvatske Slavonije otuda se primećuju i hrvatski termini) odnosno učitelja-direktora.
Naredne školske godine 1888/1889 broj učenika je bio 212, a nastavni kadar su činili isti učitelji. Škola je takođe imala i školske nadzornike koji su nadgledali stanje u školi. Naredne dve godine broj učenika je varirao između 226 i 235.
Nastavni kadar u školi se menja počev od školske 1892/1893. godine. Tada je u školi bilo četiri učitelja i to: Sofija Smiljanić, Teodor Panić, Marija Šijakova i Svetozar Jovanović kao upravitelj škole. Svaki učitelj je imao svoj razred.
Počev od školske 1895/1896. godine primećuje se veliki pad broja učenika koji je iznosio ispod 200 i oko 200, dok je broj učitelja varirao između 2 i 3. Jedan učitelj je obavezno vršio funkciju upravitelja.
Broj učenika se povećava ponovo počev od školske 1901/1902. godine kada je iznosio 237. upisanih učenika na početku školske godine, a završilo ih je 210 i 30 neispitanih. Tokom prve decenije broj upisanih učenika je varirao od 195 školske 1907/1908. do 260. 1903/1904. godine, kao i broj nastavnika koji je iznosio između 3 i 4. Interesantan, je podatak da je nastavnik sa najdužim stažom u školi u tom periodu bila Marija Šijakova koja je u školi radila sve do školske 1911/1912. godine.
Odeljenje 3. razreda u Batajnici 1933. godine
Podataka o školovanju u periodu 1912 do 1915.godine nema. Zna se da je škola postojala i da se odvijala, a da su u skladu sa odlukom kotarske oblasti Zemun u zajednici sa Zemaljskom vladom počev od 1913. godine vođeni analfabetski tečajevi. Škola je radila uspešno između dva svetska rata u skladu sa zakonima važećim u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Kraljevini Jugoslaviji.
Rastom broja stanovnika u periodu između 1918 i 1941. rastao je i broj učenika koji su pohađali školu u Batajnici. Početkom Drugog svetskog rata škola je dosta stradala upadom lokalnih nemaca članova Kulturbunda iz Stare Pazove u prostorije škole, koji su izlomili gotovo čitav inventar. Tokom rata škola je radila, ali je u jednom trenutku obustavila svoj rad. Ono što je sigurno, nije raspolagala gotovo nikakvim stručnim časopisima niti bibliotekom.
Nakon Drugog svetskog rata
Nakon oslobođenja Batajnice 23. oktobra 1944. godine, škola nije odmah započela sa radom. Inicijativom učiteljice Miroslave Medić, pozvano je ukupno na rad pet nastavnika, od kojih je troje primljeno. Međutim stanje u školi koje su zatekli bilo je izuzetno loše, te je bilo potrebno pripremiti teren za rad. Osposobljene su dve učionice i popravljao se školski nameštaj i inventar. Nastava je u to vreme bila poludnevna odnosno u jednoj učionici su bili prvi i drugi razred, a u drugoj treći i četvrti razred.
Prve školske godine radom učiteljice Angeline Mihajlović i aktiva SKOJ-a, u mestu su popisani svi nepismeni i otvoren je analfabetski tečaj. U periodu između školskih 1944/1945. i 1955/1956. broj učenika je varirao između 243 i 537 što govori da se broj učenika udvostručio. Jedan od razlog takvom udvostručavanju leži u činjenici da su u periodu od 1945. do 1950. sprovedene neke ili nekoliko reformi obrazovanja. Odnosno u školskoj 1945/1946. godini u školi su postojale viša i niža osnovna, odnosno od V do VI razreda. Takvo stanje je vladalo do školske 1947/1948 kada je uvedena „nepotpuna gimnazija odnosno zavedeno je obavezno sedmogodišnje školovanje do 1950/1951. godine, kada je uvedeno obavezno osmogodišnje školovanje. Uporedno sa obaveznim školovanjem tih godina uvođeni su različiti kursevi i posebna odeljenja i to: za one koji nisu završili osnovnu školu (1948/1949), jednogodišnji oficirski kurs (1949/1950), otvaranje jednog odeljenja učenika u privredi (1952/1953) kada je upisano 12. učenika, koji su naredne 1953/1954. morali da polažu izvesne stručne predmete naknadno u Zemunu. Te iste godine bilo je pokušaja otvaranja i tečaja za poljoprivredne proizvođače, ali nije bilo većeg efekta usled nezainteresovanosti agronoma.
Školska 1954/1955. predstavlja interesantnu godinu za razvoj školstva u Batajnici. To je poslednja školska godina kada je škola radila bez posebnog imena.Te godine nastava nije krenula na vreme, pošto su radovi na zgradi u tadašnjoj ulici Moše Pijade br. 5 kasnili. Nastava je u to vreme vršena u tri zgrade u zadružnom domu, crkvenom domu i školskoj zgradi. Počev od školske 1949/1950. školi u Batajnici više pažnje se posvećivalo vanškolskim aktivnostima, odnosno sekcijama. Ta tekovina neguje se i dan danas u sve tri škole U Batajnici. Prve sekcije koje su otvorene 1949/1950. godine bile su: Istorijska sekcija (40 učenika), Literarna sekcija (52 učenika), Geografska sekcija (63 učenika), Dramska sekcija 35 (učenika) i Hor (65 učenika). Prvi horovođa bila je učiteljica Angelina Mihajlović.
